Biểu thuế thu nhập cá nhân lũy tiến là công cụ quan trọng giúp đảm bảo công bằng trong chính sách thuế, khi người có thu nhập cao sẽ nộp thuế ở mức cao hơn. Cơ chế này phản ánh đúng khả năng đóng góp của từng cá nhân và góp phần điều tiết thu nhập xã hội. Bài viết dưới đây của ketoan.vn sẽ giới thiệu biểu thuế thu nhập cá nhân lũy tiến hiện hành, đề xuất mới trong Luật Thuế TNCN 2025 và cách tính thuế cụ thể theo từng bậc.
1. Biểu thuế thu nhập cá nhân lũy tiến từng phần hiện hành
Hiện nay, thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ tiền lương, tiền công đang được tính theo biểu thuế lũy tiến từng phần. Đây là phương pháp tính thuế phổ biến, đảm bảo người có thu nhập cao hơn sẽ đóng thuế ở mức cao hơn, thể hiện tính công bằng trong nghĩa vụ thuế.
Biểu thuế lũy tiến từng phần hiện hành gồm 07 bậc thuế, được quy định tại Điều 22 Luật Thuế thu nhập cá nhân (được hợp nhất tại VBHN số 28/VBHN-VPQH năm 2025). Cụ thể như sau:
| Bậc thuế | Phần thu nhập tính thuế/năm (triệu đồng) | Phần thu nhập tính thuế/tháng (triệu đồng) | Thuế suất (%) |
| 1 | Đến 60 | Đến 5 | 5% |
| 2 | Trên 60 đến 120 | Trên 5 đến 10 | 10% |
| 3 | Trên 120 đến 216 | Trên 10 đến 18 | 15% |
| 4 | Trên 216 đến 384 | Trên 18 đến 32 | 20% |
| 5 | Trên 384 đến 624 | Trên 32 đến 52 | 25% |
| 6 | Trên 624 đến 960 | Trên 52 đến 80 | 30% |
| 7 | Trên 960 | Trên 80 | 35% |
2. Biểu thuế thu nhập cá nhân từng phần theo dự thảo Luật Thuế TNCN 2025
Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) 2025 đang được Bộ Tài chính trình lấy ý kiến đã đề xuất điều chỉnh lớn đối với biểu thuế lũy tiến từng phần – một trong những nội dung được quan tâm nhiều nhất.
Theo Điều 10 của Dự thảo, cơ quan soạn thảo đưa ra hai phương án cải cách biểu thuế, đều có điểm chung là rút gọn số bậc thuế từ 7 xuống còn 5 bậc, đồng thời mở rộng khoảng cách thu nhập chịu thuế để phản ánh sát hơn thực tế thu nhập của người lao động hiện nay.
Phương án 1: Giữ nguyên mức thuế suất, rút còn xuống còn
Phương án này giữ nguyên các mức thuế suất hiện hành gồm 5%, 15%, 25%, 30% và 35%, nhưng điều chỉnh lại khoảng thu nhập ở từng bậc thuế.
| Bậc thuế | Phần thu nhập tính thuế/tháng (triệu đồng) | Khoảng cách thu nhập trong từng bậc (triệu đồng) | Thuế suất (%) |
| 1 | Đến 10 | 10 | 5% |
| 2 | Trên 10 đến 30 | 20 | 15% |
| 3 | Trên 30 đến 50 | 20 | 25% |
| 4 | Trên 50 đến 80 | 30 | 30% |
| 5 | Trên 80 | – | 35% |
Phương án 2: Giãn rộng hơn nữa khoảng thu nhập giữa các bậc
Với phương án này, mức thuế suất vẫn được giữ nguyên nưng sẽ được mở rộng thêm khoảng cách giữa các bậc thuế để bao quát nhóm có thu nhập cao mà vẫn đảm bảo được tính lũy tiến công bằng. Cụ thể như sau:
| Bậc thuế | Phần thu nhập tính thuế/tháng (triệu đồng) | Khoảng cách thu nhập trong từng bậc (triệu đồng) | Thuế suất (%) |
| 1 | Đến 10 | 10 | 5% |
| 2 | Trên 10 đến 30 | 20 | 15% |
| 3 | Trên 30 đến 60 | 30 | 25% |
| 4 | Trên 60 đến 100 | 40 | 30% |
| 5 | Trên 100 | – | 35% |
Việc rút gọn từ 7 xuống 5 bậc thuế trong dự thảo Luật Thuế TNCN 2025 là bước cải cách quan trọng nhằm đơn giản hóa hệ thống thuế và giảm áp lực cho người có thu nhập trung bình – thấp. Các khoảng thu nhập được mở rộng hợp lý, giúp người lao động không bị “nhảy bậc” thuế quá nhanh khi thu nhập tăng nhẹ. Dù vẫn giữ nguyên mức thuế suất cao nhất 35%, biểu thuế mới được đánh giá là công bằng hơn, dễ áp dụng hơn và phù hợp với mặt bằng thu nhập, chi phí sinh hoạt hiện nay.
3. So sánh biểu thuế mới và cũ
Theo khoản 2 Điều 22 Luật Thuế TNCN, biểu thuế lũy tiến từng phần hiện hành đang áp dụng cho thu nhập từ tiền lương, tiền công với 07 bậc thuế: 5%, 10%, 15%, 20%, 25%, 30% và 35%. Trong dự thảo Luật Thuế TNCN 2025, cơ quan soạn thảo đề xuất rút gọn còn 05 bậc thuế (theo phương án 2), với mức thuế suất giữ nguyên nhưng mở rộng khoảng cách giữa các bậc thu nhập.
Bảng so sánh chi tiết giữa biểu thuế hiện hành và biểu thuế đề xuất:
| Biểu thuế hiện hành (7 bậc) | Biểu thuế đề xuất (5 bậc – phương án 2) | Thay đổi chính & Lợi ích |
| 7 bậc thuế: 5%, 10%, 15%, 20%, 25%, 30%, 35%. | 5 bậc thuế: 5%, 15%, 25%, 30%, 35%. | Rút gọn số bậc, dễ kê khai và tính toán hơn. |
| Khoảng cách giữa các bậc: 5–10 triệu đồng/tháng. | Giãn rộng khoảng cách: 10–40 triệu đồng/tháng. | Giảm “nhảy bậc”, phản ánh sát thu nhập thực tế. |
| Thuế suất cao nhất: 35%. | Giữ nguyên 35%. | Không làm tăng gánh nặng thuế cho nhóm thu nhập cao. |
| Từ 50 triệu/tháng trở lên: mức giảm thuế hạn chế. | Trên 50 triệu/tháng: giảm thuế đáng kể hơn. | Hỗ trợ người thu nhập cao, khuyến khích đầu tư và tiêu dùng. |
| Mức giảm trừ gia cảnh thấp hơn. | Dự thảo đề xuất tăng giảm trừ gia cảnh. | Người thu nhập thấp và trung bình được hưởng lợi. |
| Biểu phức tạp, dễ nhầm khi kê khai. | Biểu đơn giản, rõ ràng, dễ áp dụng. | Giảm sai sót, tiết kiệm thời gian cho người nộp thuế và kế toán. |
4. Cách tính thuế thu nhập cá nhân lũy tiến
Thuế TNCN được tính theo biểu thuế lũy tiến từng phần, nghĩa là mỗi phần thu nhập trong từng bậc sẽ chịu thuế theo mức thuế suất tương ứng. Cách tính này đảm bảo người có thu nhập cao nộp thuế nhiều hơn nhưng công bằng hơn, phản ánh đúng khả năng đóng góp của từng cá nhân.
4.1 Cách tính thuế TNCN áp dụng biểu thuế lũy tiến từng phần
Theo Điều 7 Thông tư 111/2013/TT-BTC, thuế thu nhập cá nhân (TNCN) từ tiền lương, tiền công được tính theo biểu thuế lũy tiến từng phần. Phương pháp này chia thu nhập của người lao động thành từng bậc, mỗi phần thu nhập tương ứng với một mức thuế suất khác nhau, đảm bảo tính công bằng giữa các nhóm thu nhập.
Công thức tính thuế TNCN lũy tiến:
| Thuế TNCN phải nộp | = | Thu nhập tính thuế × Thuế suất |
Để xác định thu nhập tính thuế, cần làm rõ hai yếu tố:
- Thu nhập tính thuế = Thu nhập chịu thuế – Các khoản giảm trừ
- Thu nhập chịu thuế = Tổng thu nhập – Các khoản được miễn thuế
Trình tự tính thuế lũy tiến từng phần:
- Tính thu nhập tính thuế sau khi trừ giảm trừ gia cảnh, bảo hiểm, người phụ thuộc, v.v.
- Phân chia thu nhập tính thuế theo từng bậc trong biểu thuế hiện hành.
- Tính số thuế cho từng bậc dựa trên thuế suất tương ứng.
- Cộng tổng số thuế của các bậc để ra thuế TNCN phải nộp.
Ví dụ: Chị A có thu nhập tính thuế là 90 triệu đồng/tháng, số thuế TNCN phải nộp được tính như sau:
| Bậc thuế | Khoảng thu nhập (triệu đồng) | Thuế suất (%) | Thuế phải nộp (triệu đồng) |
| 1 | Đến 5 | 5% | 0,25 |
| 2 | Trên 5 – 10 | 10% | 0,50 |
| 3 | Trên 10 – 18 | 15% | 1,20 |
| 4 | Trên 18 – 32 | 20% | 2,80 |
| 5 | Trên 32 – 52 | 25% | 5,00 |
| 6 | Trên 52 – 80 | 30% | 8,40 |
| 7 | Trên 80 – 90 | 35% | 3,50 |
Tổng thuế phải nộp là: 0,25 + 0,5 + 1,2 + 2,8 + 5 + 8,4 + 3,5 = 21,65 triệu đồng
4.2 Cách tính thuế TNCN rút gọn
Người lao động có thể áp dụng biểu tính thuế rút gọn để xác định nhanh số thuế phải nộp mà không cần chia bậc thủ công.
| Bậc thuế | Thu nhập tính thuế/tháng (triệu đồng) | Thuế suất (%) | Công thức tính nhanh |
| 1 | Đến 5 | 5 | 5% × TNTT |
| 2 | Trên 5 – 10 | 10 | 10% × TNTT – 0,25 |
| 3 | Trên 10 – 18 | 15 | 15% × TNTT – 0,75 |
| 4 | Trên 18 – 32 | 20 | 20% × TNTT – 1,65 |
| 5 | Trên 32 – 52 | 25 | 25% × TNTT – 3,25 |
| 6 | Trên 52 – 80 | 30 | 30% × TNTT – 5,85 |
| 7 | Trên 80 | 35 | 35% × TNTT – 9,85 |
Ví dụ: Tiếp tục với trường hợp ví dụ của chị A có thu nhập tính thuế là 90 triệu/tháng. Trường hợp của chị thuộc bậc 7, áp dụng công thức rút gọn, ta có kết quả:
Thuế TNCN = 35% × 90 – 9,85 = 21,65 triệu đồng
Có thể thấy, biểu thuế thu nhập cá nhân lũy tiến là nền tảng quan trọng trong việc xây dựng một hệ thống thuế minh bạch và công bằng. Việc điều chỉnh biểu thuế trong dự thảo Luật Thuế TNCN 2025 hướng đến mục tiêu đơn giản hóa thủ tục, giảm áp lực cho người có thu nhập trung bình – thấp và khuyến khích người lao động, nhà đầu tư phát triển kinh tế bền vững hơn. Hiểu rõ cách tính thuế và cập nhật kịp thời những thay đổi mới sẽ giúp mỗi cá nhân chủ động trong quản lý tài chính và thực hiện đúng nghĩa vụ thuế của mình.
