Quản trị chi phí hiệu quả không chỉ là yêu cầu bắt buộc trong hoạt động kế toán mà còn là yếu tố sống còn giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh. Trong hệ thống tài khoản kế toán theo Thông tư 200/2014/TT-BTC, việc ghi nhận và phản ánh chính xác chi phí nhân công trực tiếp đóng vai trò đặc biệt quan trọng, nhất là tại các đơn vị sản xuất. Bài viết này cung cấp hướng dẫn chi tiết cách hạch toán Tài khoản 622 theo Thông tư 200, giúp người làm kế toán có thể dễ dàng theo dõi đầy đủ, kịp thời và minh bạch các khoản chi phí lao động trực tiếp, từ đó phục vụ tốt hơn cho công tác tính giá thành sản phẩm.
1. Tài khoản 622 theo Thông tư 200 là tài khoản gì?
Tài khoản 622 theo thông tư 200 là tài khoản Chi phí nhân công trực tiếp. Tài khoản này được sử dụng để theo dõi các khoản chi phí nhân công trực tiếp phát sinh trong quá trình sản xuất sản phẩm hoặc cung cấp dịch vụ tại nhiều lĩnh vực như công nghiệp, xây lắp, nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản và các ngành dịch vụ (giao thông vận tải, bưu chính viễn thông, du lịch, khách sạn, tư vấn,…).
Chi phí nhân công trực tiếp bao gồm toàn bộ khoản phải trả cho:
- Người lao động trực tiếp thực hiện công việc sản xuất hoặc cung ứng dịch vụ, thuộc biên chế quản lý của doanh nghiệp.
- Lao động thuê ngoài thực hiện các công việc cụ thể theo hợp đồng.
Các khoản chi trả này có thể bao gồm:
- Tiền lương, tiền công
- Phụ cấp lương theo quy định
- Các khoản trích theo lương như: Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, kinh phí công đoàn.
2. Nguyên tắc kế toán của TK 622 – Chi phí nhân công trực tiếp theo TT200
Nguyên tắc kế toán đối với Tài khoản 622 – Chi phí nhân công trực tiếp được quy định tại khoản 1, Điều 85 Thông tư 200/2014/TT-BTC như sau:
– Không ghi nhận vào TK 622 các khoản chi trả tiền lương, tiền công, phụ cấp và các khoản trích theo lương đối với các đối tượng sau:
- Nhân viên phân xưởng (bộ phận phụ trợ, bảo trì, phục vụ,…).
- Nhân viên quản lý phân xưởng.
- Nhân viên thuộc bộ máy quản lý doanh nghiệp.
- Nhân viên bộ phận bán hàng.
– Đối với ngành xây lắp, cần loại trừ khỏi TK 622 các khoản chi có tính chất tiền lương trả cho:
- Công nhân trực tiếp điều khiển, vận hành hoặc phục vụ xe, máy thi công
- Khoản trích các quỹ liên quan đến lương (BHXH, BHYT, BHTN, KPCĐ) tính trên quỹ lương của các đối tượng nêu trên
- Nhân viên phân xưởng trong hoạt động xây lắp.
– TK 622 cần được theo dõi chi tiết theo từng đối tượng tập hợp chi phí sản xuất, kinh doanh, nhằm phục vụ cho công tác tính giá thành và kiểm soát chi phí hiệu quả.
– Chi phí nhân công trực tiếp vượt mức bình thường (không hợp lý, không cần thiết) sẽ không được tính vào giá thành sản phẩm hoặc dịch vụ, mà phải kết chuyển ngay sang TK 632 – Giá vốn hàng bán.
3. Kết cấu và nội dung phản ánh của TK622
Căn cứ quy định tại khoản 2, Điều 85 Thông tư 200/2014/TT-BTC, kết cấu và nội dung phản ánh của TK 622 bao gồm:
– Bên Nợ: Phản ánh toàn bộ chi phí nhân công trực tiếp phát sinh trong kỳ liên quan đến quá trình sản xuất sản phẩm hoặc thực hiện dịch vụ, bao gồm:
- Tiền lương, tiền công phải trả cho lao động trực tiếp
- Các khoản trích theo lương như bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, kinh phí công đoàn theo quy định hiện hành.
– Bên Có:
- Kết chuyển chi phí nhân công trực tiếp vào bên Nợ của TK 154 – Chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang, đối với doanh nghiệp sản xuất thông thường hoặc bên Nợ của TK 631 – Giá thành sản xuất, đối với doanh nghiệp dịch vụ hoặc xây lắp áp dụng phương pháp tính giá thành trực tiếp.
- Kết chuyển phần chi phí nhân công trực tiếp vượt trên mức bình thường sang TK 632 – Giá vốn hàng bán.
– Tài khoản 622 là tài khoản tập hợp chi phí ngắn hạn, không có số dư cuối kỳ.
4. Hướng dẫn hạch toán một số nghiệp vụ kinh tế liên quan đến Tài khoản 622 theo TT200
(1) Căn cứ vào Bảng phân bổ tiền lương, ghi nhận số tiền lương, tiền công và các khoản khác phải trả cho nhân công trực tiếp sản xuất sản phẩm, thực hiện dịch vụ, hạch toán:
Nợ TK 622 – Chi phí nhân công trực tiếp
Có TK 334 – Phải trả người lao động.
(2) Tính, trích bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, kinh phí công đoàn, bảo hiểm thất nghiệp, các khoản hỗ trợ (như bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm hưu trí tự nguyện…) của công nhân trực tiếp sản xuất sản phẩm, thực hiện dịch vụ (phần tính vào chi phí doanh nghiệp phải chịu) trên số tiền lương, tiền công phải trả theo chế độ quy định, hạch toán:
Nợ TK 622 – Chi phí nhân công trực tiếp.
Có TK 338 – Phải trả, phải nộp khác (3382, 3383, 3384, 3386).
(3) Khi trích trước tiền lương nghỉ phép của công nhân sản xuất, hạch toán:
Nợ TK 622 – Chi phí nhân công trực tiếp
Có TK 335 – Chi phí phải trả.
(4) Khi công nhân sản xuất thực tế nghỉ phép, kế toán phản ánh số phải trả về tiền lương nghỉ phép của công nhân sản xuất, hạch toán:
Nợ TK 335 – Chi phí phải trả
Có TK 334 – Phải trả người lao động.
(5) Đối với chi phí nhân công sử dụng chung cho hợp đồng hợp tác kinh doanh
– Khi phát sinh chi phí nhân công sử dụng chung cho hợp đồng hợp tác kinh doanh, căn cứ hoá đơn và các chứng từ liên quan, hạch toán:
Nợ TK 622 – Chi phí nhân công trực tiếp (Chi tiết cho từng hợp đồng)
Có các TK 111, 112, 334…
– Định kỳ, kế toán lập Bảng phân bổ chi phí chung (có sự xác nhận của các bên) và xuất hoá đơn GTGT để phân bổ chi phí nhân công sử dụng chung cho hợp đồng hợp tác kinh doanh cho các bên, hạch toán:
Nợ TK 138 – Phải thu khác (Chi tiết cho từng đối tác)
Có TK 622 – Chi phí nhân công trực tiếp
Có TK 3331 – Thuế GTGT phải nộp.
Trường hợp khi phân bổ chi phí không phải xuất hóa đơn GTGT, kế toán ghi giảm thuế GTGT đầu vào bằng cách ghi Có TK 133 – Thuế GTGT được khấu trừ.
(6) Cuối kỳ kế toán, tính phân bổ và kết chuyển chi phí nhân công trực tiếp vào bên Nợ TK 154 hoặc bên Nợ TK 631 theo đối tượng tập hợp chi phí, hạch toán:
Nợ TK 154 – Chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang, hoặc
Nợ TK 631 – Giá thành sản xuất (Phương pháp kiểm kê định kỳ)
Nợ TK 632 – Giá vốn hàng bán (Phần vượt trên mức bình thường)
Có TK 622 – Chi phí nhân công trực tiếp.
5. Các câu hỏi thường gặp liên quan đến TK622 theo TT200
Trường hợp nào chi phí nhân công trực tiếp không được tính vào giá thành sản phẩm?
Các khoản chi phí nhân công trực tiếp vượt quá mức bình thường, không hợp lý, không liên quan trực tiếp đến quá trình sản xuất (ví dụ: thời gian lao động không hiệu quả, lãng phí do lỗi tổ chức) sẽ không được tính vào giá thành sản phẩm mà phải kết chuyển ngay sang TK 632 – Giá vốn hàng bán.
TK 622 được mở chi tiết như thế nào?
Doanh nghiệp phải mở TK 622 chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí, chẳng hạn như:
- Từng phân xưởng, bộ phận sản xuất
- Từng sản phẩm, công trình, hợp đồng hoặc đơn hàng cụ thể.
Việc này nhằm phục vụ cho công tác tính giá thành và kiểm soát chi phí chính xác theo từng đối tượng.
Lao động thuê ngoài có được hạch toán vào TK 622 không?
Có. Trường hợp doanh nghiệp thuê lao động bên ngoài để thực hiện các công việc trực tiếp liên quan đến sản xuất sản phẩm hoặc dịch vụ (như thuê công nhân gia công, lắp ráp, bốc xếp…), chi phí trả cho họ được hạch toán vào TK 622, nếu đáp ứng tiêu chí lao động trực tiếp và có đủ chứng từ hợp lệ.
Khoản thưởng năng suất, thưởng sản phẩm có được tính vào TK 622 không?
Được, nếu khoản thưởng này mang tính chất thường xuyên, được ghi rõ trong hợp đồng lao động hoặc quy chế lương thưởng, và gắn liền với kết quả lao động sản xuất cụ thể của người lao động trực tiếp. Ngược lại, nếu mang tính khuyến khích chung, chi không thường xuyên thì nên hạch toán vào TK 642 – Chi phí quản lý doanh nghiệp.
Doanh nghiệp dịch vụ có sử dụng TK 622 không?
Có. Trong doanh nghiệp dịch vụ (du lịch, vận tải, khách sạn, tư vấn…), TK 622 vẫn được dùng để phản ánh chi phí nhân công trực tiếp thực hiện dịch vụ. Tuy nhiên, thay vì kết chuyển vào TK 154 như doanh nghiệp sản xuất, chi phí này thường kết chuyển sang TK 631 – Giá thành dịch vụ hoàn thành.
Tạm kết:
Việc vận dụng đúng nguyên tắc và phương pháp hạch toán Tài khoản 622 theo Thông tư 200 không chỉ góp phần đảm bảo tính chính xác trong báo cáo tài chính mà còn giúp doanh nghiệp xây dựng nền tảng vững chắc cho công tác phân tích chi phí và kiểm soát nội bộ. Hy vọng rằng những hướng dẫn chi tiết trong bài viết sẽ đem lại nhiều giá trị hữu ích cho bạn đọc.
