Ngày 27/10/2025, Bộ Tài chính ban hành Thông tư 99/2025/TT-BTC (thay thế Thông tư 200/2014/TT-BTC) hướng dẫn chế độ kế toán doanh nghiệp. Văn bản có hiệu lực từ 01/01/2026, áp dụng cho năm tài chính bắt đầu từ hoặc sau 01/01/2026. Trọng tâm là chuẩn hóa chứng từ – sổ sách – hệ thống tài khoản và quy tắc lập/trình bày Báo cáo tài chính (BCTC), đồng thời tăng quyền tự chủ thiết kế biểu mẫu và tài khoản phục vụ quản trị nội bộ, nhưng vẫn đảm bảo tính minh bạch và tuân thủ Luật Kế toán.
1. Tổng quan về TT 99/2025/TT-BTC
| Số hiệu: | 99/2025/TT-BTC |
| Cơ quan ban hành: | Bộ Tài chính |
| Ngày ban hành: | 27/10/2025 |
| Người ký: | Nguyễn Đức Tâm |
| Hiệu lực: | từ 01/01/2026 |
| Toàn văn nội dung: | Tải File PDF TT 99-2025-TT-BTC |
| Phạm vi áp dụng: | Doanh nghiệp thuộc mọi lĩnh vực, mọi thành phần kinh tế (tổ chức tín dụng/bank áp dụng các nghiệp vụ đặc thù theo NHNN). |
| Tình trạng hiệu lực | Đang cập nhật |
| Thay thế | Thông tư 200/2014/TT-BTC và các TT sửa đổi, ngoại trừ một số mục về kế toán cổ phần hóa tiếp tục hiệu lực cho đến khi có văn bản thay thế. |
2. Những điểm thay đổi đáng chú ý trong thông tư 99/2025/TT-BTC
1) Bổ sung yêu cầu quản trị & kiểm soát nội bộ
- Doanh nghiệp tự xây dựng quy chế quản trị nội bộ và tổ chức kiểm soát nội bộ để phân định rõ quyền – nghĩa vụ – trách nhiệm các bộ phận/cá nhân trong mọi giao dịch kinh tế.
- Quy chế là cơ sở pháp lý nội bộ để vận hành và chịu trách nhiệm trước pháp luật.
2) Đơn vị tiền tệ kế toán & tỷ giá
- Đơn vị tiền tệ mặc định: VND; có thể chọn ngoại tệ nếu chủ yếu thu – chi bằng ngoại tệ và đáp ứng điều kiện tại TT 99.
- Khi thay đổi đơn vị tiền tệ, chuyển đổi số dư theo tỷ giá mua bán chuyển khoản trung bình của ngân hàng thương mại doanh nghiệp thường xuyên giao dịch tại ngày thay đổi.
- Linh hoạt tỷ giá giao dịch thực tế: được dùng tỷ giá trung bình hoặc tỷ giá xấp xỉ (chênh lệch không quá ±1% so với tỷ giá trung bình).
- BCTC pháp lý nộp cơ quan nhà nước phải trình bày bằng VND (trừ khi pháp luật chuyên ngành quy định khác).
3) Tổ chức kế toán tại đơn vị trực thuộc
- Trụ sở chính quyết định mô hình kế toán của đơn vị trực thuộc.
- Bắt buộc hợp nhất thông tin trụ sở và các đơn vị trực thuộc vào BCTC của doanh nghiệp, loại trừ toàn bộ giao dịch nội bộ.
- Trong mô hình này, không bắt buộc lập BCTC riêng cho từng đơn vị (trừ khi pháp luật khác yêu cầu).
4) Chứng từ & Sổ kế toán – tăng quyền tự chủ thiết kế
- Doanh nghiệp được thiết kế/sửa đổi biểu mẫu chứng từ và sổ kế toán phù hợp đặc thù quản trị, nhưng phải đảm bảo: đầy đủ – kịp thời – trung thực – minh bạch – dễ kiểm tra/đối chiếu và tuân thủ Luật Kế toán.
- Khi sửa đổi, ban hành Quy chế hạch toán nội bộ nêu rõ sự cần thiết và trách nhiệm pháp lý.
5) Hệ thống tài khoản kế toán (HTTK)
Căn cứ Phụ lục II TT 99; doanh nghiệp được mở thêm tài khoản chi tiết phục vụ quản trị (thay vì cứng cấp 2/3 như trước), miễn không làm sai lệch thông tin trình bày trên BCTC.
Một số cập nhật nổi bật (theo tóm lược):
- TK 215 – Tài sản sinh học (tách khỏi TSCĐ hữu hình).
- TK 2295 – Dự phòng tổn thất tài sản sinh học (kết chuyển chênh lệch vào 632 khi trích bổ sung).
- TK 1383 – Thuế TTĐB hàng nhập khẩu.
- Bãi bỏ TK 1562 (Chi phí thu mua hàng hóa) – cho phép xử lý linh hoạt, chi phí nhỏ, khó phân bổ có thể ghi thẳng 632.
- Bãi bỏ TK 611 (Mua hàng) trong mô hình kiểm kê định kỳ.
6) Báo cáo tài chính
- Đổi tên “Bảng cân đối kế toán” thành “Báo cáo tình hình tài chính”; các báo cáo khác giữ nguyên cấu phần.
- Chu kỳ lập: bắt buộc BCTC năm; giữa niên độ (quý/bán niên) theo luật chuyên ngành (ví dụ: chứng khoán).
- Hợp nhất chi nhánh/đơn vị trực thuộc; không còn BCTC tổng hợp riêng.
- Điều chỉnh hồi tố chỉ với sai sót trọng yếu; sự kiện sau ngày kết thúc kỳ không làm thay đổi BCTC đã lập.
3. Hệ thống phụ lục kèm theo thông tư 99/2025/TT-BTC
- Phụ lục I: Danh mục & Biểu mẫu chứng từ kế toán
- Phụ lục II: Hệ thống tài khoản kế toán doanh nghiệp
- Phụ lục III: Sổ kế toán (42 mẫu – trước đây TT200 là 45)
- Phụ lục IV: Biểu mẫu BCTC
Lưu ý: Doanh nghiệp có thể tham khảo và tải toàn văn TT 99/2025/TT-BTC và các Phụ lục (Word/PDF) để triển khai nội bộ.
4. Doanh nghiệp cần làm gì trước 01/01/2026?
- Rà soát quy chế kế toán & quy trình nội bộ
- Soạn/bổ sung Quy chế quản trị & kiểm soát nội bộ; quy định rõ quyền hạn – trách nhiệm.
- Quyết định đơn vị tiền tệ kế toán
- Đánh giá tiêu chí doanh thu/chi phí/huy động vốn bằng ngoại tệ; lập hồ sơ căn cứ nếu chọn ngoại tệ; xây dựng quy trình tỷ giá trung bình/±1%.
- Thiết kế lại biểu mẫu chứng từ & sổ kế toán
- Căn chỉnh mẫu biểu theo Phụ lục I & III; ban hành Quy chế hạch toán về biểu mẫu mới.
- Cập nhật HTTK & mapping sang BCTC mới
- Mở tiết khoản phục vụ quản trị; cập nhật TK 215/2295/1383; phương án xử lý 1562/611; bảo đảm map đúng chỉ tiêu BCTC.
- Thiết lập cơ chế hợp nhất nội bộ
- Quy định loại trừ giao dịch nội bộ; thống nhất chính sách ghi nhận luân chuyển nội bộ giữa đơn vị trực thuộc.
- Đào tạo & chuyển đổi hệ thống
- Tập huấn nhân sự; cập nhật phần mềm/kế toán, báo cáo; chạy thử kỳ giả lập Q4/2025 → go-live 01/2026.
5. Câu hỏi thường gặp:
- Doanh nghiệp có thể tiếp tục dùng mẫu chứng từ TT200?
- Có thể tham khảo mẫu tại Phụ lục I TT 99; nếu không tự thiết kế thì áp dụng theo Phụ lục. Nếu tự thiết kế, phải ban hành Quy chế hạch toán và bảo đảm tuân thủ Luật Kế toán.
- Chọn ngoại tệ làm đơn vị tiền tệ, BCTC nộp cơ quan nhà nước có được dùng ngoại tệ?
- Không. BCTC pháp lý phải trình bày bằng VND, trừ khi pháp luật chuyên ngành quy định khác.
- Có bắt buộc lập BCTC cho từng chi nhánh?
- Không bắt buộc (trừ khi luật chuyên ngành yêu cầu). Doanh nghiệp hợp nhất toàn hệ thống và loại trừ giao dịch nội bộ.
Ghi chú:
- Bài viết mang tính cập nhật nhanh, sẽ tiếp tục bổ sung các hướng dẫn chi tiết (ví dụ: quy tắc chuyển đổi tiền tệ, ví dụ minh họa mapping HTTK → chỉ tiêu BCTC, biểu mẫu mới…).
- Doanh nghiệp nên lập kế hoạch chuyển đổi trong Q4/2025 để kịp go-live từ 01/01/2026.
Theo dõi tin tức trên Kế Toán VN để cập nhật những thông tin và thay đổi mới nhất về thông tư 99/2025/TT-BTC!
