Bộ Tài chính chính thức ban hành Thông tư 99/2025/TT-BTC
Ngày 27/10/2025, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 99/2025/TT-BTC quy định chế độ kế toán doanh nghiệp mới, thay thế toàn bộ Thông tư 200/2014/TT-BTC sau hơn một thập kỷ áp dụng.
Thông tư mới sẽ có hiệu lực từ ngày 01/10/2026, được xem là dấu mốc quan trọng trong tiến trình chuẩn hóa và hiện đại hóa hệ thống kế toán Việt Nam, hướng tới sự hội nhập IFRS và chuyển đổi số toàn diện trong công tác kế toán – tài chính doanh nghiệp.
1. Cấu trúc biểu mẫu được tái thiết kế toàn diện
Thông tư 99 thay đổi sâu rộng các phụ lục đi kèm, phản ánh tinh thần “tinh gọn – minh bạch – dễ ứng dụng”:
- Phụ lục 1: Danh mục và biểu mẫu chứng từ kế toán – cập nhật nhiều loại chứng từ điện tử.
- Phụ lục 2: Hệ thống tài khoản kế toán – chuẩn hóa, bổ sung mô tả và nguyên tắc hạch toán phù hợp mô hình doanh nghiệp hiện đại.
- Phụ lục 3: Bộ 42 mẫu sổ kế toán (giảm 3 mẫu so với Thông tư 200), loại bỏ các sổ trùng lặp hoặc không còn phù hợp với hệ thống phần mềm kế toán.
- Phụ lục 4: Biểu mẫu báo cáo tài chính – cập nhật cấu trúc trình bày và thông tin thuyết minh theo hướng đồng bộ với IFRS.
Việc cắt giảm và chuẩn hóa này được đánh giá là tạo điều kiện cho doanh nghiệp chuyển đổi từ kế toán thủ công sang nền tảng số, đồng thời đơn giản hóa quy trình ghi sổ và lập báo cáo mà không làm giảm tính minh bạch.
2. Bổ sung yêu cầu bắt buộc về kiểm soát nội bộ và quản trị kế toán
Lần đầu tiên, quy định về quản trị và kiểm soát nội bộ được chính thức đưa vào chế độ kế toán doanh nghiệp.
Theo Điều 3 Thông tư 99, doanh nghiệp phải:
- Xây dựng quy chế quản trị nội bộ hoặc tài liệu tương đương, quy định rõ quyền hạn, trách nhiệm của từng bộ phận trong chu trình kế toán.
- Tổ chức kiểm soát nội bộ thường xuyên để đảm bảo mọi giao dịch kinh tế phát sinh đều hợp pháp, hợp lý, và đúng quy trình.
Điều này cho thấy Bộ Tài chính đang chuyển hướng từ “ghi nhận – báo cáo” sang “kiểm soát – phòng ngừa rủi ro”, giúp hệ thống kế toán không chỉ phản ánh mà còn góp phần điều hành hiệu quả doanh nghiệp.
3. Quy định rõ nguyên tắc khi thay đổi đơn vị tiền tệ kế toán
Thông tư 99 đưa ra quy định chi tiết về việc chuyển đổi báo cáo tài chính khi thay đổi đơn vị tiền tệ, một nội dung chưa từng được quy định rõ trong Thông tư 200.
Theo khoản 2 Điều 5, doanh nghiệp phải:
- Chuyển đổi số dư các khoản mục theo tỷ giá mua bán chuyển khoản trung bình của ngân hàng mà doanh nghiệp thường xuyên giao dịch tại thời điểm thay đổi.
- Trình bày rõ lý do, phương pháp và ảnh hưởng của việc thay đổi đơn vị tiền tệ trong Bản thuyết minh báo cáo tài chính.
Quy định này hướng đến chuẩn hóa thông tin tài chính trong môi trường đa tiền tệ, phù hợp với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài hoặc giao dịch quốc tế thường xuyên.
4. Doanh nghiệp dùng ngoại tệ vẫn phải lập báo cáo bằng Đồng Việt Nam
Theo Điều 6, dù doanh nghiệp lựa chọn đơn vị tiền tệ kế toán khác (USD, EUR…), báo cáo tài chính có giá trị pháp lý tại Việt Nam vẫn phải được chuyển đổi sang Đồng Việt Nam.
Đặc biệt, nếu báo cáo được kiểm toán độc lập, thì bản kiểm toán hợp lệ bắt buộc là bản trình bày bằng VND.
Điều này nhằm bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống báo cáo quốc gia và tạo thuận lợi cho cơ quan quản lý khi tổng hợp dữ liệu kế toán toàn ngành.
5. Kế thừa nguyên tắc từ Luật Kế toán 2015
Thông tư 99 tiếp tục khẳng định vai trò của kế toán tài chính và kế toán quản trị trong doanh nghiệp, yêu cầu thực hiện song song kế toán tổng hợp – kế toán chi tiết và bảo đảm số liệu giữa hai hệ thống phải khớp đúng.
Ngoài ra, Điều 11 Luật Kế toán 2015 vẫn giữ nguyên yêu cầu sử dụng chữ Việt và chữ số Ả-rập trong kế toán, chuẩn hóa ký hiệu hàng nghìn, hàng triệu bằng dấu chấm (.) và hàng thập phân bằng dấu phẩy (,).
Các doanh nghiệp FDI được phép dùng quy ước ngược lại (dấu phẩy ngăn cách hàng nghìn) nhưng phải ghi chú rõ trong báo cáo và tài liệu kế toán.
6. Góc nhìn chuyên gia: “Một bước tiến tất yếu”
Theo giới chuyên môn, Thông tư 99/2025/TT-BTC thể hiện bước chuyển mang tính chiến lược của Bộ Tài chính trong giai đoạn 2025–2030.
Ba tác động lớn được kỳ vọng gồm:
- Chuẩn hóa hành lang pháp lý cho kế toán số, giúp doanh nghiệp dễ dàng triển khai phần mềm kế toán tích hợp AI và điện toán đám mây.
- Tăng cường tính minh bạch tài chính, giúp nhà đầu tư và cơ quan quản lý có dữ liệu nhất quán, chính xác hơn.
- Tiệm cận IFRS, tạo nền tảng cho việc áp dụng Chuẩn mực Báo cáo tài chính quốc tế tại Việt Nam giai đoạn 2027–2030.
Các chuyên gia khuyến nghị doanh nghiệp bắt đầu chuẩn bị chuyển đổi từ năm 2025, bao gồm:
- Rà soát hệ thống tài khoản kế toán theo phụ lục mới;
- Cập nhật phần mềm kế toán để tương thích biểu mẫu và định dạng dữ liệu;
- Đào tạo lại đội ngũ kế toán – tài chính về các nguyên tắc mới trong kiểm soát nội bộ và lập báo cáo tài chính.
7. Tổng kết
Thông tư 99/2025/TT-BTC không chỉ là văn bản thay thế Thông tư 200, mà là bản tái định hình toàn bộ cơ chế kế toán doanh nghiệp Việt Nam trong kỷ nguyên số.
Từ quy trình, biểu mẫu đến quản trị nội bộ, mọi thay đổi đều hướng đến một hệ thống kế toán minh bạch, linh hoạt và hội nhập quốc tế.
Hiệu lực: 01/10/2026
Nguồn: Bộ Tài chính – Thông tư 99/2025/TT-BTC (ngày 27/10/2025)
Tải toàn văn: bản PDF toàn văn Thông tư 99/2025/TT-BTC và bảng so sánh điểm mới – cũ tại đây!
