Khi thành lập chi nhánh, doanh nghiệp nên chọn hạch toán độc lập hay hạch toán phụ thuộc? Nếu lựa chọn hạch toán độc lập thì doanh nghiệp được tự chủ hơn về tài chính và thuế, nhưng nó có phù hợp với nhu cầu doanh nghiệp của bạn? Hãy tìm hiểu chi tiết về hạch toán độc lập trong bài viết này!
1. Hạch toán độc lập là gì?
Hạch toán độc lập (hay hạch toán tài chính độc lập) là phương thức quản lý tài chính của các chi nhánh hoặc đơn vị trực thuộc hoạt động tự chủ về tài chính và thuế, tách biệt hoàn toàn với công ty mẹ.Hạch toán độc lập có thể hiểu đơn giản là khi mọi nghiệp vụ tài chính tại chi nhánh được ghi nhận, kê khai thuế và quyết toán hoàn toàn.
Khi thành lập chi nhánh, doanh nghiệp có thể lựa chọn hạch toán độc lập hoặc hạch toán phụ thuộc.
2. Đặc điểm chính của hạch toán độc lập
Khi chi nhánh tiến hành hạch toán độc lập thì sẽ có các đặc điểm sau:
- Ghi sổ kế toán riêng: Mỗi chi nhánh tự lập và duy trì hệ thống sổ sách kế toán của mình, giúp đảm bảo tính minh bạch, và rõ ràng trong quản lý tài chính.
- Kê khai và quyết toán thuế TNDN riêng: Chi nhánh tự kê khai và nộp thuế TNDN độc lập với công ty mẹ, đồng thời thực hiện quyết toán thuế riêng.
- Có con dấu, mã số thuế và tài khoản ngân hàng riêng: Mỗi chi nhánh sẽ có con dấu riêng, mã số thuế riêng và tài khoản ngân hàng riêng để thực hiện các giao dịch tài chính mà không phụ thuộc công ty mẹ.
- Có bộ phận kế toán riêng: Chi nhánh có bộ phận kế toán riêng chịu trách nhiệm hoàn toàn trong việc ghi sổ, báo cáo thuế,… mà không phụ thuộc vào kế toán của công ty mẹ.
- Chịu chi phối bởi doanh nghiệp chủ quản: Doanh nghiệp chủ quản có quyền thay đổi người đứng đầu chi nhánh mà không cần thông qua người đó có đáp ứng hay không?
3. Điều kiện thành lập chi nhánh hạch toán độc lập
Để thành lập chi nhánh hạch toán độc lập cần đáp ứng các yêu cầu sau:
- Hoàn tất thủ tục đăng ký thành lập chi nhánh tại sở kế hoạch và đầu tư (đăng ký tên chi nhánh, địa chỉ và hoạt động kinh doanh).
- Hồ sơ đăng ký thành lập chi nhánh gồm (thông báo thành lập chi nhánh, quyết định của công ty về việc thành lập chi nhánh, giấy tờ chứng thực cá nhân của người đứng đầu chi nhánh, biên bản họp (đối với công ty cổ phần hoặc công ty TNHH), giấy tờ khác,…)
- Chi nhánh phải thực hiện thủ tục nộp thuế môn bài tại chi cục thuế quản lý địa phương (mức phí 1.000.000 VNĐ và chậm nhất ngày cuối cùng của tháng).
- Chi nhánh hạch toán độc lập có thể in hóa đơn riêng hoặc sử dụng hóa đơn chung với công ty mẹ tùy theo nhu cầu hoạt động và yêu cầu của cơ quan thuế. Nếu chi nhánh cần in hóa đơn riêng, cần đăng ký với cơ quan thuế và thực hiện thủ tục theo quy định.
4. Hồ sơ đăng ký hạch toán độc lập
Để đăng ký hạch toán độc lập, doanh nghiệp cần chuẩn bị hồ sơ và nộp tại phòng Đăng ký kinh doanh – Sở kế hoạch và đầu tư. Hồ sơ này gồm:
- Thông báo thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp (Phụ lục II-1 trong thông tư 01/2021/BKHĐT).
- Quyết định/bản sao biên bản họp:
- Biên bản họp của hội đồng quản trị (đối với công ty cổ phần).
- Biên bản họp của hội đồng thành viên (đối với công ty TNHH hai thành viên trở lên).
- Quyết định của chủ sở hữu công ty (đối với công ty TNHH một thành viên).
- Giấy tờ cá nhân và giấy ủy quyền (nếu có):
- Giấy tờ cá nhân của người đứng đầu chi nhánh (PCCC – đối với người Việt Nam, hộ chiếu – đối với người nước ngoài).
- Nếu ủy quyền cho người khác đi đăng ký chi nhánh thì doanh nghiệp cần chuẩn bị giấy ủy quyền kèm theo bản sao giấy tờ chứng thực của người đứng đầu chi nhánh.
- Quyết định bổ nhiệm người đứng đầu chi nhánh có chữ ký của giám đốc hoặc chủ tịch công ty.
5. Chế độ người lao động tại chi nhánh hạch toán độc lập
Khi làm việc tại chi nhánh hạch toán độc lập, người lao động được hưởng đầy đủ quyết định về lương, bảo hiểm và chế độ. Theo đó người lao động sẽ nhận được:
- Được đảm bảo các quyền lợi về lương, bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT) và bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) giống như nhân viên làm việc tại công ty mẹ.
- Các chế độ phúc lợi khác như tiền thưởng, công tác phí, và nghỉ phép cũng được chi trả đầy đủ, không phân biệt nơi làm việc.
- Chi nhánh hạch toán độc lập có quyền ký hợp đồng lao động trực tiếp với người lao động mà không cần phải qua công ty mẹ.
- Nếu chi nhánh có tư cách pháp nhân riêng biệt (với mã số thuế và con dấu riêng), người lao động tại chi nhánh sẽ tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), và bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) tại địa phương nơi chi nhánh đặt trụ sở.
- Khai báo bảo hiểm xã hội tại chi nhánh cần phải được thực hiện riêng biệt với công ty mẹ, đặc biệt là khi chi nhánh hoạt động độc lập về tài chính.
6. So sánh hạch toán độc lập và hạch toán phụ thuộc
Vậy khi thành lập chi nhánh, việc lựa chọn hạch toán độc lập và phụ thuộc, khác nhau như thế nào?
| Tiêu chí | Chi nhánh hạch toán độc lập | Chi nhánh hạch toán phụ thuộc |
| Bộ máy nhân sự | Do công ty mẹ tổ chức | |
| Vốn kinh doanh | Do công ty mẹ cấp | |
| Hiệu quả kinh doanh | Lợi nhuận thuộc về công ty mẹ | |
| Hoạt động theo chỉ đạo của công ty mẹ | Có sự chỉ đạo và phối hợp | |
| Kê khai thuế GTGT độc lập | Độc lập đối với công ty mẹ (với chi nhánh khác tỉnh) | |
| Mức thuế môn bài | 1.000.000 VNĐ/năm | |
| Chịu sự giám sát của công ty mẹ | Có | |
| Bộ máy kế toán | Có bộ máy kế toán riêng, tự lập báo cáo tài chính và thuế | Không có bộ máy kế toán riêng, kế toán thuộc công ty mẹ |
| Cách ghi sổ và lập báo cáo tài chính | Ghi sổ và lập báo cáo tài chính độc lập, nộp báo cáo tài chính riêng cho cơ quan thuế | Ghi sổ chung với công ty mẹ, không lập báo cáo tài chính riêng |
| Hóa đơn, mã số thuế, tài khoản ngân hàng | Sử dụng hóa đơn, mã số thuế và tài khoản ngân hàng riêng | Sử dụng hóa đơn, mã số thuế và tài khoản ngân hàng của công ty mẹ |
7. Các câu hỏi thường gặp về hạch toán độc lập
- Chi nhánh phụ thuộc khác tỉnh nộp thuế môn bài ở đâu?
Chi nhánh phụ thuộc khác tỉnh nộp thuế môn bài tại cơ quan thuế mà đơn vị phụ thuộc đặt trụ sở có hoạt động sản xuất, hàng hóa và cung cấp dịch vụ,
- Đơn vị hạch toán báo sổ là gì?
Hạch toán phụ thuộc còn hay gọi là báo sổ. Việc này chi nhánh tập hợp chứng từ cuối tháng gửi về công ty mẹ để kê khai và quyết toán thuế.
- Làm thế nào để biết chi nhánh hạch toán độc lập hay phụ thuộc?
Để kiểm tra xem chi nhánh là hạch toán độc lập hay phụ thuộc ta có thể sử dụng bằng cách kiểm tra MST của công ty mẹ hoặc chi nhánh trên trang tracuunnt.gdt.gov.vn. Khi tra cứu sẽ thấy thông tin chi tiết của chi nhánh.
